Inhoud programma van de Soma Yoga leraren opleiding olv Alberto Paganini met bibliografie
met Alberto Paganini: Âsana’s (135 uren) – Prânâyâma (30 uren) – Mudrâ & bandha (11 uren) – Meditatie (34 uren) – Opstellen van verantwoorde praktijklessen (24 uren) – Les geven (64 uren) – Het plannen van een schooljaar (5 uren) – Het individueel lesgeven (10 uren) – Yogafilosofie: Yoga Sutra’s (60 uren) – Bhagavad Gîtâ (30 uren) – Klassieke Darshana’s (5 uren) – Andere teksten: basiswerken Hatha Yoga (5 uren) – Deontologie (1 uur)
met gastdocenten: Edith Vandelabeele: Anatomie en Fysiologie (40 uren), Bea Boomgaert : Ayurveda, (40 uren) Holistische gezondheid (20 uren), Manu Fernandez (alleen bij de opleiding in Hasselt): Anatomie en Fysiologie (40 uren), Meditatie (34 uren) en Yoga Sutra’s (60 uren)
I. De middelen – Praktische en Theoretische kennis
Âsana’s (135 uren)
Lesgever: Alberto Paganini
Korte inleiding definitie: YS II,46 Sthira-sukham âsanam (deze wordt meer uitgebreid in de Yoga Sutra lessen behandelt)
Âsana’s in de klassieke teksten:
Vooral in de Yoga Sutra’s en de Hatha Yoga Pradipika
Opwarmingsoefeningen
Voorbereidende oefeningen en het vrijmaken van de wervelkolom, het bekken (heupen) en de schouders (schoudergewrichten en schouderbladeren)
Basisalignement (uitlijning):
Enkele richtlijnen voor de opstelling van de verschillende lichaamsdelen in de âsanas, met respect voor de anatomische wetmatigheden (zie ook cursus anatomie en fysiologie) en de energetische/subtiele energiestromingen (meridianen, nadi’s, marma punten, chakra’s).
De Surya Namaskar’s (dynamisch)
In de houding komen
De houding aannemen
Uit de houding komen
Naar een andere houding evolueren
De kunst van het aanpassen: opties in dezelfde houding. Vereenvoudigingen en uitdagingen (de âsana’s aanpassen aan de mogelijkheden van de leerling)
Krama’s in houdingen en vinyasa’s:
evolutie van eenvoudig naar complex.
Voor iedereen een mogelijkheid.
Verschillende soorten vinyasa’s
Zaaien en oogsten:
Uiteenzetting en ervaringen over de uitwerking van de âsanas op fysiek, energetisch, emotioneel, mentaal en spiritueel niveau.
Contra-indicaties
De basis âsanas (statisch) die grondig bestudeerd en beoefend worden zijn:
Padangusthasana
Utthita Trikonasana
Utthita Parsvakonasana
Prasarita Paddottanasana A en C
Parsvottanasana
Utthita Hasta Padangusthasana A en D
Vrikshasana
Virabhadrasana B
Dandasana
Paschimottanasana A en B
Purvottanasana
Janu Sirsasana A
Marichyasana A
Marichyasana C
Navasana
Salabhasana
Dhanurasana
Ushtrasana
Bhujapidasana
Baddha Konasana A en B
Upavistha Konasana A en B
Supta Konasana
Ubhaya Padangusthasana
Ardha Dhanurasana
Urdhva Dhanurasana
Core-oefeningen
Sarvangasana
Halasana
Matsyasana
Parivartanasana’s
Padmasana
Savasana
Tijdens de opleiding worden ook andere Asana behandeld:
– uit de first en second series van de Ashtanga Vinyasa Yoga (volgens Pattabhi Jois)
– uit de Vinyasa Yoga (zie Srivatsa Ramaswami)
– uit de Yin Yoga (Sarah Powers, Paul Grilley)
Bronnen:
Alberto Paganini, Prana Yoga Flow, Ankh-Hermes 2010
Cursusmateriaal van de school
Srivatsa Ramaswami, Vinyasa Yoga, Da Capo Life Long 2005
Iyengar, B.K.S., Yoga Dipika, Uitgeverij Karnak, Amsterdam 1984
Svenson, David, Ashtanga Yoga Oefenhandboek, Ashtanga Yoga Productions, 1999
Desikachar, The heart of Yoga, Inner Traditions International 1995
A.G. Mohan, Krishnamacharia his life and teachings, Shambala 2010
Mansukh Patel en de Life Foundation, Cursus opleiding Dru Yoga.
Grilley, Paul, Yin Yoga, Outline of a Quiet Practice, White Cloud Press, USA 2002
Iyengar, B.K.S., Yoga the path to holistic health, Dorling Kindersley, London 2001
Jois, Sri K. Patthabi, Yoga mala, North Point Press, New York 1999
Manju Patthabi Jois, Ashtanga Yoga series DVD en mantra CD
Powers, Sarah, Insight Yoga, Shambhala Publications Inc, USA 2008
Scott, John, Ashtanga Yoga, Gaia Books Limited, London 2000
Shiva, Rea, Tending the heart fire, Sounds True, USA 2014
Shiva, Rea, Yoga Shakti the complete practice DVD, Sounds True, USA 2004
Sivananda Yoga Vedanta Centrum, Yoga voor lichaam en geest, Scheffers, 1997
Yesudian, Selvarajan en Elisabeth Haich, Sport en Yoga, Ankh-Hermes, 1981
I. De middelen – Praktische en Theoretische kennis
Prânâyâma (30 uren)
Lesgever: Alberto Paganini
Korte inleiding over Prânâyâma in de klassieke teksten:
Vooral in de Yoga Sutra’s (II,49-53) en de Hatha Yoga Pradipika.
Deze wordt meer uitgebreid behandelt in de lessen over de Yoga Sutra en ‘andere teksten (basiswerken Hatha Yoga).
Voorzorgsmaatregelen, contra-indicaties en voorbereidingen.
Aandacht: regels en tips om de adem te leren reguleren zonder het te forceren.
Beheersing over de energiestroom (Prana flow) door beheersing van de ademhaling. Prânâ en Prânâyâma.
Het ademhalingsapparaat.
Ademhaling en zenuwstelsel.
Ademhaling en emoties.
Ademhaling en concentratie.
Uitwerking: zaaien en oogsten of fysiek, energetisch, emotioneel, mentaal en spiritueel vlak
Lichaamshoudingen geschikt om Prânâyâma te beoefenen. De kunst van het ‘zitten’ in Prânâyâma. De kunst van het inademen (Puraka), het uitademen (Rechaka) en het vasthouden van het adem (Kumbhaka). De kunst van het plaatsen van de vingers.
Moeilijkheidsgraden, Krama’s
Prânâyâma technieken:
De volledige ademhaling
Uijaij Prânâyâma
Viloma Prânâyâma
Brahmari Prânâyâma
Bhastrika Prânâyâma
Kapalabhati Prânâyâma
Sitali en Sitakari Prânâyâma
Anuloma en Pratiloma Prânâyâma
Surya en Chandra Bhedana Prânâyâma
Nadi Sodhana Prânâyâma
Bronnen:
Iyengar B.K.S., Light on Pranayama, Thorsons 1995
Alberto Paganini, Prana Yoga Flow, Ankh-Hermes 2010
Iyengar, B.K.S., Yoga Dipika, Uitgeverij Karnak, Amsterdam 1984
Svenson, David, Ashtanga Yoga Oefenhandboek, Ashtanga Yoga Productions, 1999
Jois, Sri K. Patthabi, Yoga mala, North Point Press, New York 1999
Desikachar, The heart of Yoga, Inner Traditions International 1995
A.G. Mohan, Krishnamacharia his life and teachings, Shambala 2010
Shiva, Rea, Tending the heart fire, Sounds True, USA 2014
Sivananda Yoga Vedanta Centrum, Yoga voor lichaam en geest, Scheffers, 1997
Zie ook bronnen van Asana’s
I. De middelen – Praktische en Theoretische kennis
Mudrâ & bandha (11 uren)
Lesgever: Alberto Paganini
Mudrâ & bandha in de klassieke teksten:
Vooral in de Hatha Yoga Pradipika
Introductie: Voordelen, eigenschappen, Voorzorgsmaatregelen, contra-indicaties en voorbereidingen.
Aandacht: regels en tips.
Mudrâ:
Enkele basismudra’s, theorie en praktijk:
Ervaringen delen, energiestroom waarnemen, bewustzijnstoestand waarnemen en delen, precisie en concentratie.
Mudra’s in zittende meditatie houdingen (Padmasana en aanverwante houdingen met aanpassingen).
Mudra’s in bepaalde asanas en vinyasa’s (bvb. Jnana in Vrikshasana, Surya in Anjanayasana vinyasa hart opening bewegingen)
Mudra die uitvoerig worden behandeld:
surya mudra
hridaya mudra
jnana (chin) mudra
prana mudra
atmanjali mudra
abhaya mudra
garuda mudra
abhaya hridaya mudra
hridaya mandir mudra
shiva lingam mudra
soma mudra
padma hridaya mudra
agni mudra
durga mudra
anahata beweging mudra
Namasté
Bandha’s:
Volledige bandha’s en gedeeltelijk aangespannen bandha’s zoals in in Ashtanga yoga (Patthabi Jois) Vinyasa yoga (Srivatsa Ramaswami) en dynamische yogavormen.
Bandha’s in zittende meditatie houdingen (Padmasana en aanverwante houdingen met aanpassingen).
Bandha’s in bepaalde asanas verdiepen de alignement en de uitwerking (zie bvb.voorwaartse buigingen zoals Uttanasana of zittende Paschimottanasana)
Moola Bandha
Uddiyana Bandha
Jalandhara Bandha
Kapalabhati, Agni Sara en Leeuw ademhaling als voorbereidingen voor de Bandha’s
– de asana Mahamudra
– de Viparita Karani, Sarvangasana en Shirsasana
De Shatkarma’s
Bronnen:
Getrud Hirschi, Mudra’s voor lichaam, geest en ziel, Urania 2007
Shiva, Rea, Tending the heart fire, Sounds True, USA 2014
Alberto Paganini, Prana Yoga Flow, Ankh-Hermes 2010
Iyengar, B.K.S., Yoga Dipika, Uitgeverij Karnak, Amsterdam 1984
Svenson, David, Ashtanga Yoga Oefenhandboek, Ashtanga Yoga Productions, 1999
Hart Mudra kaart en cursusmateriaal Alberto Paganini
Swami Buddhananda, Moola Bandha The master key, Bihar 1996
Jois, Sri K. Patthabi, Yoga mala, North Point Press, New York 1999
Desikachar, The heart of Yoga, Inner Traditions International 1995
A.G. Mohan, Krishnamacharia his life and teachings, Shambala 2010
Shiva, Rea, Tending the heart fire, Sounds True, USA 2014
Sivananda Yoga Vedanta Centrum, Yoga voor lichaam en geest, Scheffers, 1997
I. De middelen – Praktische en Theoretische kennis
Meditatie (34 uren)
Lesgever: Alberto Paganini
Meditatie in de klassieke teksten:
Yoga Sutra’s: I,2 (Yogah citta vritti nirodhah), Dharana, Dhyana, Samadhi
Hatha Yoga Pradipika
Gheranda Samhita
Shiva Samhita
Zitten voor meditatie:
Lichaamshouding: gronding, bekken, wervelkolom, borstkas, schouders, nek, hoofd, aandacht
Innerlijke houding: aandacht, luisteren, waarnemen, zijn
Verschillende tradities, methodes en technieken
Voordelen, eigenschappen, voorzorgsmaatregelen, contra-indicaties en voorbereidingen
Tijdstip, tijdsduur, plaats en regelmaat
Aandacht: regels en tips
De geest tot rust brengen
Yama, Niyama, Asana, Pranayama en Pratyahara in relatie tot meditatie
Verhalen (de aap en de banaan en andere verhalen)
Stappen naar stilte
Stilte naar buiten en stilte naar binnen
Innerlijke rust en vrede
Doen en Zijn
Waarnemen, observeren, focus
Inspanning en discipline gaan samen met het zich openen, loslaten, verbondenheid en eenheid
Tapas
Kayvalya
Moksha
Verschillende gradaties van Samadhi
Stil zitten
Wandelende meditaties
Mantra’s
Gayatri Mantra, Shanti Mantra, Mahamrityunjaya Mantra
Opening en closing Mantra’s van de Ashtanga Vinyasa Yoga (gereciteerd door Manju Jois)
Chanting, Bhajans en Kirtan
Bronnen:
Zie bronnen voor Asana, Pranayama, Mudra en Bandha’s
Cursusmateriaal van onze school
Swami Paramahansa Yogananda, Autobiography of a Yogi, PL 1946
Swami Vivekananda, ‘Raja Yoga’ Ankh-Hermes, 1987
Swami Vishnu Devananda, The Complete Illustrated Book of Yoga,1988
Verschillende Mantra’s CD (o.a. Manju Jois: Shanti Mantra’s)
II. Algemene kennis
II.A Indische traditie
Yoga Sutra’s (60 uren)
Lesgever: Alberto Paganini
Inhoudsopgave
Introductie over Patanjali
Inleiding Yoga Sutra’s
De indeling van de 195 sutra’s in de vier hoofdstukken (pada’s)
Bespreking over het inhoud en de thema’s van de verschillende hoofdstukken
De Sutra’s zelf in de les lezen, daarover mediteren en bespreken
Vergelijken van verschillende vertalingen en commentaren
Definitie van Yoga YS I,2
Innerlijke houding YS I,33 (maitri, karuna, mudita)
I. Samadhipada
II. Sadhanapada
III. Vibhutipada
IV. Kaivalyapada
Het oudste gedeelte: (YS II,28 – III.55)
Raja Yoga, het achtvoudig yogapad (Yama’s, Niyama’s, Asana, Pranayama, Pratyahara, Dharana, Dhyana, Samadhi).
Betekenis en inspiratie voor de yogabeoefening en voor het dagelijks leven van de moderne mens in deze tijden van crisis.
Kriya Yoga (YS II.1-27)
Ishvarapranidhana (YS I.27-I.51)
Kaivalyapada (YS IV)
Inleiding (YS I.1-22)
Bronnen:
Dr.I.K.Taimni, De Yoga-Sutra’s van Patanjali, uit. TVN 2010-2014
Jogchum Dijkstra Salvatore Cantore, Zien door Yoga Patanjali’s sutra’s, 1980
B.K.S. Iyengar, Light on yhe Yoga Sutra’s van Patanjali, 1996-2002
Georg Feuerstein, The yoga tradition, Hohm Press 2001
Desikachar, The heart of Yoga, Inner Traditions International 1995
II. Algemene kennis
II.A Indische traditie
Bhagavad Gîtâ (30 uren)
Lesgever: Alberto Paganini
Inhoudsopgave
Inkaderen van de Bhagavad Gîtâ in de Indische cultuur en de Mahabharata
Hoe is de Gîtâ samengesteld?
Hoofdstuk 1 De vertwijfeling van Arjuna
Hoofdstuk 2 De hoogste kennis
Hoofdstuk 3 Het geheim van het handelen
Hoofdstuk 4 Wijsheid in handelen
Hoofdstuk 5 Vrijheid door handelen
Hoofdstuk 6 Leven in meditatie
Hoofdstuk 7 Kennis door inzicht
Hoofdstuk 8 De absolute waarheid
Hoofdstuk 9 Het koninklijk geheim
Hoofdstuk 10 De goddelijke pracht
Hoofdstuk 11 De kosmische vorm aanschouwen
Hoofdstuk 12 Zuivere toewijding
Hoofdstuk 13 De Kenner van het veld
Hoofdstuk 14 De geaardheid van de natuur
Hoofdstuk 15 Het geheim van de onzichtbare Eenheid (Purushottama)
Hoofdstuk 16 Het goddelijke en het niet-goddelijke
Hoofdstuk 17 Het drievoudig geloof
Hoofdstuk 18 Vrijheid door verzaking
De Sloka’s zelf in de les reciteren, vertalen (vertalingen vergelijken), daarover mediteren en bespreken.
Vergelijken van verschillende vertalingen en commentaren.
Bronnen:
Eknath Easwaran, The end of sorrow. The Bhagavad Gita for Daily Living, 1979
Mansukh Patel, Vrijheid volgens de Bhagavad Gita, LFI 2000
Gandhi, Mohandas K., The Bhagavad Gita According to Gandhi, Berkeley 2000
Keus, Bhagavad Gita, Uitgeverij N. Kluwer N.V., Deventer 1969
M.Patel, C.Barrington, S.Mac Cuisch, J.Jones, Op weg met de Bhagavad Gita, lfp ’98
R. Steiner, The Bhagavad Gita and the west, Steiner Books 2009
II. Algemene kennis
II.A Indische traditie
Klas. Darshana’s (5 uren)
Lesgever: Alberto Paganini
Inhoudsopgave
Over de bronnen van yoga
1. Historische oorsprong
2. De Veda’s
3. De darshana’s
1. De orthodoxe darshana’s
1. Yoga
2. Samkhya
3. Vedanta
2. De heterodoxe darshana’s
1. Boeddhisme
2. Scepticisme, materialisme
3. Jaïnisme
4. Enkele belangrijke namen
1. Patanjali
2. Vyasa
3. Nathamuni
4. T. Krishnamacharya
5. Enkele referentieteksten
1. Yoga-Sutra van Patanjali + commentaren (Vyasa)
2. Yogarahasya van Nathamuni
3. Hatha yoga pradipika van Svatmarama
4. Bhagavad Gita van Vyasa
5. Upanishads
6. Basisbegrippen Yoga
prakriti, purusha en ishvara
De gunas : sattva, rajas en tamas
cit, citta en vishaya sat-karya-vada en karma, het concept dvanda
duhkha en avidya bhaga en apavarga roga en arogya
ha en tha, enz.
klesha : asmita, raga, dvesha en abhinivesha – de zes vijanden duhkha en sukha – drie vormen van dhukha
7.India en het Oosten
8. yoga en religie
9. yoga en geneeskunde
10. yoga en filosofie
11. De yogafilosofie
purusha-artha : artha, kama, dharma en moksha
12. De yogapraktijk
13. Traditie en onderzoek
de yoga en de Veda’s
Bronnen:
Cursus van de yogaschool van Paul Meirsman
Joachim Störig: Geschiedenis van de filosofie
George Feuerstein: handboek voor yoga
Wilfried Ingels: cursus van de school halasana te Maldegem
Atma Muni: de Hindoe-schriften
Atma Muni: De andere stelsels
II. Algemene kennis
II.A Indische traditie
Andere teksten (basiswerken Hatha Yoga) (5 uren)
Lesgever: Alberto Paganini
Inhoudsopgave
Bespreken, samenvatting en commentaren van drie oude klassieke basiswerken van de Hatha Yoga:
Hatha Yoga Pradipika (Swami Swatmarama, leerling van Swami Goraknath)
Gerarda Samhita (Gheranda) en de shat kriya’s (reiniging van het lichaam)
Shiva Samhita (Shiva aan Parvati)
Bronnen:
Swami Swatmarama, Hatha Yoga Pradipika, tran. Pancham Sinh Panini Office 1980
Gherarda, Gherarda Samhita, transl. Georg Mallison 2004
Uprety, Thakur Krishna, Shiva Samhita, Uitgever Satyananda Yoga Center
Zie ook bronnen Asana en Indische traditie
II. Algemene kennis
II.A Indische traditie
Ayurveda (40 uren)
Docent:
Bea Boomgaert vanaf jan 2015 (1953) Werkte 25 jaar als psychiatrische verpleegkundige. Ayurvedisch therapeut bij Lies Ameeuw. (School Ayurveda Gent). Volgde 14 jaar yogales bij Alberto Paganini Soma vzw, beëindigde met succes de Soma Yoga leraren opleiding , de yoga-academie en de Prana Yoga Flow Teacher Trainingen. Ze leerde uit ervaring hoe asana’s kunnen aangepast worden en toegankelijk gemaakt voor minder mobiele mensen.
Opleidingen betreffende voeding en leefstijl.
Macrobiotiek en veganistisch koken bij Mieke Vervecke. (Natuurlijke kookschool Westmalle)
Vegetarische en veganistische voeding bij Veronique Van Moortel Brugge.
Inhoudsopgave
Inleiding: Overzicht en Definitie
• Wat weten wij? Dat er leven is? Dat er bewustzijn is?
• Ayur Veda is een leer met een intrinsieke waarde die een visie weergeeft over de totaliteit van de werkelijkheid en de mens daarin een plaats geeft en dus holistisch benadert .
Geschiedenis en Fundamentele Principes van Ayurveda
• Een natuurlijk gezondheidssysteem dat gebaseerd is op de eeuwige principes van de natuurlijke (kosmische) wetten en in dit opzicht grondig verschilt van het allopathische systeem dat we de klassieke Westerse leer noemen.
De Basistaal van Ayurveda: de Vijf Elementenleer : de Panchamahabhuta’s
• Onderzoek van de 20 guna’s in de elementen ether, lucht, vuur, water en aarde en bespreking
• De planten en de elementen
De Wet van Karma: Ayurveda is een toepassing van de Wet van Karma op gebied van Ziekte en Gezondheid.
Ayurveda in de Natuur: de principes
• Alles in de kosmos en de wereld waarin wij leven is een samenstelling van de vijf elementen in een welbepaalde verhouding. Ayurveda is de Leer van het in evenwicht brengen van deze elementen en vertelt ons hoe we in harmonie kunnen leven met onze omgeving: het klimaat waarin we leven, de seizoenen, dag- en nachtritmes, de levensfases en -cycli.
De Doshas: de Elementen in het Lichaam: de Dosha’s zijn een weerspiegeling van de elementen In het menselijk lichaam.
• De drie basisenergieën Vata, Pitta en Kapha werkzaam in het menselijk lichaam
• Prakruti en Vikruti: de basisconstitutie en de huidige staat : we onderzoeken onze eigen constitutie op basis van de typologieën Vata, Pitta en Kapha
• We maken hierbij ook onderscheid in de fysieke en de mentale/geestelijke Vikruti. Deze laatste heeft invloed op de 3 kwaliteiten van de geest (mind) zijnde : Sattwa, Rajas en Tamas
• Wat is jouw dosha?
Ziekte en Gezondheid
De oorzaak en genezing van ziektes: de fundamentele oorzaak van ziekte volgens Ayurveda is onwetendheid of Avidya
• De relatie tussen een goed gebruik van de zintuigen en het ontstaan van ziekten
• Ayurveda gaat op zoek naar het onevenwicht van de elementen in het lichaam, wetende dat gelijken elkaar versterken en tegengestelden elkaar opheffen
• Agni: Transformatieve vuur- een fundamenteel principe van leven in Ayurveda
Ama: het resultaat van slecht omgezet of verteerd voedsel : toxiciteit
Voeding
• De 6 smaken of rasa’s in relatie met de elementen
• Spijsvertering en de dosha’s
• De voeding per dosha type en verstoring
• Wat eet men dan wel? Wat raad men af? Wat is volwaardig eten in de Ayurveda?
• Belang van de specerijen en hun eigenschappen
II. Algemene kennis
II.B Westerse tradities
Yoga Anatomie: het lichaam in beweging (40 contacturen)
Docent: Matilde Cegarra, Yoga en anatomieleraar
- Overzicht
Het lichaam als gemeenschap
Het lichaam doorheen de eeuwen:
– Vorm en functie
– Zwaartekracht
– Tweevoeter - Anatomie – basisbegrippen
Het skelet / de botten
De gewrichten
De ligamenten
De pezen
De fascia
De bewegingsvlakken - De spieren
Structuur en functies
Contractie & Stretching
Agonisten & antagonisten
De spieren in de yogahoudingen - De wervelkolom (1)
Architectuur: wervels, tussenwervels, gewrichten
Functies
De wervelkolom – mobiliteit
Concepten van belasting, gewicht en hefboom
De wervelkolom in yogahoudingen - De wervelkolom (2)
De 4 spierlagen
In praktijk gebracht in yogahoudingen - De heup (1).
Het gewricht
Heupbewegingen
Synoviale praktijken - De heup (2)
De spieren
Flexibiliteit en stabiliteit van de heup
In praktijk gebracht in yogahoudingen - De knie
Morfologie
Het gewricht
De beweging
Uitdagingen voor de knie in yogahoudingen en oplossingen - De enkel en de voet
Architectuur van de enkel en de voet
Het gewricht van de enkel
De spieren - Uitlijning van de onderste ledematen (heup, knie, enkel)
Fysiologische valgus
Bescherming van het gewrichten in yogahoudingen
Oefening in staande yogahoudingen, symmetrisch en asymmetrisch, één beenhoudingen
- Arm-schouder-schoudergordel
- De Ribbenkast
- De hand en de pols
- De nek en het hoofd
- Diepe spieren: PSOAS
- Buikspieren
- Bekkenbodemspieren
- CORE (geheel van Psoas, buikspieren, rugspieren en bekkenbodem)
- Anatomie van het ademhalingssysteem (1)
- Anatomie van het ademhalingssysteem (2)
Bronnen
Anatomy of Yoga, Leslie Kaminoff
The thinking body, Mabel Todd
Anatomy of Mouvement, Blandine Calais Germain
Pathways to a Centered Body, Donna Farhi and Leila Stuart
Yoga Anatomy, Ray Lon
Holistische gezondheid (gezonde voeding) (20 contacturen over 4 jaar)
Docent: Bea Boomgaert (°1953) – CV Bea zie bij Ayurveda
Lessenoverzicht
1. Individueel aangepaste voeding volgens ayurveda.
1a. Voeding voor de spirituele guna’s: tamas, rajas, sattva
1b. De fysieke guna’s van voeding herkennen en aanpassen d.m.v. kookstijl en recepten.
1c. Specifieke voeding voor elke dosha: kapha, pitta, vata.
2. Voornaamste bestanddelen van voeding.
2a. Koolhydraten/ gezonde suikers.
2b. Eiwitten – dierlijk en plantaardig.
2c. Vetten- dierlijk en plantaardig. Verzadigd en onverzadigd.
2d. Mineralen en sporenelementen.
2e. Vitamines
2d. Melk en zuivel/calcium.
3 Spijsvertering en stofwisseling
3a. De opname: mond en maag. Belang van kauwen en goede voedselcombinaties.
3b. De vertering: duodenum en dunne darm. De vertering optimaliseren.
3c. De uitscheiding: dikke darm, bevorderen van vlotte stoelgang.
3d. De waterhuishouding; nieren, lymfestelsel, gezonde dranken.
3e. De stofwisseling: lever, bloedsomloop, verbranding in de celkernen. Bevorderen van gezonde lever. Goede cholesterolwaarden..
3f. Ademhaling; belang van gezonde lucht en niet roken.
3g. Zuiverende voeding, vasten en sobere maaltijden. .
4. Praktische voedingstips en recepten voor elke dag
(met demo’s in de yogaweken)
4a. Het ontbijt
4b. De warme maaltijden
4c. Het lunchpakket
4d. Tussendoortjes en desserts
Bronvermelding, bibliografie
Ayuyrveda; de weg naar gezondheid en vitaliteit Judith H Morrisson isbn 90-389-0401-0
Ayurveda en voeding. Vaidya Etienne Premdani . Ankh Hermes – Deventer.
ISBN 978-90-202-0395-0
Diabese. Dr Victor Manhave . Schors Amsterdam. ISBN 978-90-6378-788-2
Handboek voor Ayurveda. Dirk Gysels. Parsifal Antwerpen. ISBN 90-6458-033-2
Macrobiotiek. Michio Kushi. Ankh Hermes/spiraal. Isbn 90 202 5031 0
Macrobiotic Home Remedies. Michio Kushi/ Marc Van Cauwenberghe, M.D.
Japan Publications Inc. ISBN 0-87040-554-3
Vitaliteit van binnenuit. Bas Zwaan. BZZTôH ’s Gravenhage ISBN 90-5501-400-1
Heilzame vetten, Dodende vetten. Udo Erasmus Alive books ISBN 1-55312-999-7
Essentiële bestanddelen van de voeding. A.-M. Vermeiren. Acco. ISBN 90-334-2847-4
Je eet wat je bent. Marc David. Servire ISBN 90-6325-528-4
Een praktisch spiritueel boek dat inzicht geeft in de psychologie van voedsel en eten en onze – deel verborgen – relatie hiermee.
Suiker William Dufty Merlijn Boeken ISBN 90/7039/191/0
Recepten
Macrobiotische keuken Aveline Kushi Genami Rotterdam ISBN 90/72 538 / 02/1
De Veganistische keuken Ben Klok BZZTôH ISBN 90/3291/500/0
Recepten zonder dierlijke producten en witte suiker.
Puur en vegetarisch. Tine Tomme. De draak. ISBN 978 -9490- 73801- 3
Vijf seizoenen op je bord. Katrien Cocquyt Davidsfonds /Leuven. ISBN 978-90-5826-645-3
Ayurveda kookboek. Lies Ameeuw. Standaard uitgeverij. ISBN 978-9002-23995-3
Kochen nach Ayurveda. Dr Karin Pirc – Wilhelm Kempe . Bassermann. ISBN 978-3-8094-1420-9
III. De kunst van het onderwijzen en deontologie
III.A. Deontologie (1 uur)
Lesgever: Alberto Paganini
Inhoud
Er wordt de deontologische code van de YFN behandeld
DEONTOLOGISCHE CODE YFN
TRADITIONELE ETHIEK VAN YOGA
Yoga is gebaseerd op ethische principes die er een vast onderdeel van vormen en gecodificeerd zijn. Ze zijn gebaseerd op de klassieke bron van Ashtânga Yoga – Het achtvoudige pad.
De eerste stap op deze weg bestaat er uit de Yama’s na te leven, die als een gids dienen om ons te helpen bij onze relaties met alles en “anderen”. Zij vertonen vijf aspecten:
De yogaleraar verbindt er zich ertoe om de Yama’s, deze bovenvermelde principes, te eerbiedigen.
DEONTOLOGISCHE CODE VAN YOGA
De basisprincipes worden hieronder gedefinieerd en toegelicht. Elk lid van de Europese Unie van Yoga verbindt er zich toe om deze deontologische code na te leven. Wanneer in de code ” hij ” staat vermeld, is dit eveneens van toepassing op “zij”.
1 ) De leraar eerbiedigt de rechten, de waardigheid en de verdienste van elk menselijk wezen evenals zijn individuele vrijheid. Meer bepaald behandelt hij iedereen op gelijke wijze, in verband met yoga, ongeacht geslacht, etnische afkomst, politieke of religieuze overtuiging.
2 ) De yogaleraar maakt in geen geval misbruik van het gezag dat uit zijn rol als leraar voortvloeit.
3 ) De yogaleraar is zich bewust van zijn verantwoordelijkheden ten opzichte van zijn studenten.
4 ) De yogaleraar houdt rekening met het welzijn, de gezondheid en de ontwikkeling van elke student, met inachtneming van zijn grenzen, evenals de redenen die hem ertoe aangezet hebben om yoga te doen. De yogaleraar dwingt nooit een student om een houding aan te nemen of een specifieke oefening uit te voeren. Een student moet altijd de vrijheid behouden om ofwel te weigeren om een oefening uit te voeren of ze in te korten, zonder daarvoor een verklaring verschuldigd te zijn.
5 ) De yogaleraar verbindt er zich toe om, binnen de grenzen van zijn controle, alle redelijke maatregelen te treffen om een werkomgeving te waarborgen die geen enkel gevaar inhoudt.
6)De yoga leraar verbindt er zich toe om zijn leerling de raad te geven om van leraar te veranderen indien dat voor hem (de leerling) beter zou zijn.
7) Een van de van de voornaamste elementen bij het onderwijzen van yoga is het ontwikkelen van onafhankelijkheid (autonomie). Het is van het grootste belang dat men de leerling onderwijst hoe hij alleen kan oefenen zonder gevaar en om zelf de verantwoordelijkheid op te nemen voor zijn eigen ontplooiing en voor zijn eigen bestemming.
8) Het is wenselijk dat de yogaleraar persoonlijke inlichtingen inwint over zijn leerlingen gedurende de tijd dat ze met hem werken (door hen persoonlijk verstrekt). Elke informatie dient als strikt vertrouwelijk beschouwd te worden en als dusdanig behouden blijven. Wanneer de leraar oordeelt dat het belangrijk is voor zijn leerling of voor de omgeving van die leerling om persoonlijke informatie aan iemand anders te geven, dient hij hiervoor de uitdrukkelijke toestemming te hebben van de leerling vooraleer dit te doen. Deze toestemming dient de inhoud van de informatie te betreffen alsook de identiteit van de personen aan wie zij wordt doorgegeven.
9) De les en de manier waarop ze gegeven wordt dienen steeds de basisprincipes van yoga te eerbiedigen. De onderwezen programma’s houden rekening met de leeftijd, de ervaring en de bekwaamheid van elke leerling.
10) De yogaleraar onderwijst enkel de onderdelen van yoga die hij geleerd heeft, waarin hij/zij ingewijd werden en die hij/zij zelf beoefent.
11) De yogaleraar streeft er op regelmatige wijze naar om zichzelf op persoonlijk en spiritueel vlak te ontwikkelen.
12) De yogaleraar eerbiedigt de andere traditionele benaderingen van yoga en ook andere waardevolle benaderingen van yoga. Hij dient er zich in elk geval van te onthouden om te suggereren dat zijn interpretatie van yoga de enige geldige is om de ultieme waarheid en bevrijding te bereiken.
III. De kunst van het onderwijzen en deontologie
III.B. Pedagogie – didactiek en methodiek
2. Opstellen van verantwoorde praktijklessen (24 uren)
Lesgever: Alberto Paganini
Respect en bewustzijn van grenzen: veilig en helend beoefenen
Inzicht in de eigen grenzen en in de grenzen van anderen
Grenzen aanvaarden en grenzen verleggen
Verantwoord en succesvol zichzelf en anderen helpen naar harmonie, gezondheid en geluk door middel van yogapraktijk.
1. Yogahoudingen (Asana’s) YS II,46-48
enkele classificaties van Asana’s:
– volgens de bewegingen van de wervelkolom
– volgens de uitgangsposities
– volgens de uitweringen
en andere
Analyseren van aspecten van de houdingen
Contra-indicaties
Compenserende houdingen
2. Yogalessen
– Evenwichtige lessen
– De yogahoudingen in de les
Andere elementen:
– Opwarming, vinyasa’s, ademhaling, pauzes, ritme, evenwicht tussen spanning en ontspanning,
– Pranayama, meditatie, ontspanning
– Het moment en de duur van de les
– Verschillende krama’s in de les
– Golven met verschillende krama’s
– Piekhouding
– Opstellen van doelen en thema’s voor de lessen (zie ook les geven)
– Yogalessen wijzigen: waarom? Wat? Hoe? Wanneer?
– Over de volgorde van houdingen: welke soort houding wanneer in de les
Analyse van de eigenschappen van een yogales
Analyse van de yogastijl
3. ReeksenYogalessen
– reeksen maken
– evenwichtige lessen en reeksen en lessen en reeksen met een doel en/of een thema
– enkele gouden regels
Bronnen:
Zie bronnen in Les geven, Asana, Pranayama, Bandha en Mudra
Cursusmateriaal van onze school
III. De kunst van het onderwijzen en deontologie
III.B. Pedagogie – didactiek en methodiek
2. Les geven (64 uren)
Lesgever: Alberto Paganini
Korte inleiding over Yama en Niyama’s uit de Yoga Sutra toegepast op de yogabeoefening, het les geven ,over de yogaleraar en over de relatie leraar-leerling.
Dit thema komt uitgebreider aan bod tijdens de Yoga Sutra-lessen.
Respect en bewustzijn van grenzen
Leren lesgeven
Stemgebruik, lichaamstaal
Lichamelijke, energetische, emotionele, mentale en spirituele houding
Verantwoordelijkheid en relatie leraar-leerling
Leren om houdingen aan te passen en te verdiepen
Alignement en houdingen verbeteren
Studie over Yogalessen en reeksen met het aanleren van de juiste alignement in elke van de aangegeven 32 basis Asana’s (zie Asana’s) en de Surya Namaskar’s
Leren om anderen te verbeteren in de houdingen.
Inzicht in verschillende mogelijkheden tot verbetering, aangepast aan de uniciteit, de mogelijkheden en de grenzen van elke leerling
Leren om een les te geven op basis van de korte en lange PYF yogareeksen
Inzicht krijgen in de opbouw en constructie van de reeksen
Leren om zelfgemaakte (tijdens ‘het opstellen van verantwoorde praktijklessen) korte en langere yogalessen en yogareeksen te geven
Fundamenten van Vinyasa yoga, Yin Yoga en Ashtanga Vinyasa: les geven in deze stijlen.
Verschillende vormen van vinyasa’s (mini-, ritmische- lichaamsdeel- pulsatie-), rasa’s (shanti-, sringara- vira-) , krama’s en golven in de lessen integreren
Evenwichtige lessen en reeksen
Themalessen en reeksen
Voorbeelden van thema:
Een bepaalde lichaamsdeel activeren, helen en/of harmoniseren
Een element als thema (prithvi, apas, agni, vayu, akasha)
Een dosha als thema (kapha, pitta, vata). Dosha versterken, verminderen, harmoniseren
Een chakra als thema
De versterking of harmonisering van een bepaalde guna als thema
Prana stroming in bepaalde chakra’s, nadi’s, organen en/of meridianen
Werken met een piekhouding: les geven in functie van de voorbereiding en uitvoering van een piekhouding en alles terug tot rust en evenwicht brengen.
Heel jezelf met yoga. Het maken en geven van een helende yogales (reeks) op verschillende niveaus (fysiek, energetisch, emotioneel, mentaal, spiritueel)
De volledige ontspanning in de yoga
Pranayama en meditatie integreren in de lessen
Constructie en geven van yogalessen en lessenreeksen van 10 lessen
Innovatief onderzoek aan de MIT (Massachusetts Institute of Technology) van o.a. Dr. C. Otto Scharmer en de Universiteit Antwerpen van o.a. Prof. Dr. Els Laenens over vernieuwend onderwijs en doeltreffende manieren om les te geven (motivatie, samenwerking, zelfontwikkeling) en impulsen uit de antroposofie in de didactiek zijn verwerkt in de aangeboden manier van les geven tijdens de opleiding.
Bronnen:
Zie bronnen in Asana, Pranayama, Bandha en Mudra
Cursusmateriaal van de school
Mukunda Stiles, Yoga Therapie voor lichaam en geest, Altamira 2000
Mukunda Stiles, Yoga en Ayurveda, Lotus Press 2007
Dr.David Frawley Dr.Subhash Ranade Dr.Avinash Lele, Ayurveda and marma therapy, 2003
Dr. David Frawley Sandra Summerfield Kozak, Yoga for your type, Lotus 2009
Otto Scharmer, Teorie U: Leading from the Emerging Future, 2008
Otto Scharmer, Leading from the Emerging Future: from Ego-systems to Eco systems, 2013
Vasant D. Lad Anisha Durve, Marma Points of A. Energy Pathways for healing, 2008
III. De kunst van het onderwijzen en deontologie
III.B. Pedagogie – didactiek en methodiek
2. Het plannen van een schooljaar (5 uren)
Lesgever: Alberto Paganini
Inhoud
Plannen van een schooljaar: enkele factoren om rekening mee te houden
Doelgroep
Leeftijd
Uren van de dag
Seizoenen
Duur van de lessen
Frequentie van de lessen
Balans tussen theorie en praktijk
Balans tussen spanning en ontspanning
Verschillende yogatechnieken
Combineren, krama’s en varianten
Ruimte voor individuele eigenschappen, grenzen, capaciteiten en krachten
Motivatie
Bronnen:
Zie bronnen in Les geven, Asana, Pranayama, Bandha en Mudra
Cursusmateriaal van de school en van de yogaschool van P. Meirsman in Gent
III. De kunst van het onderwijzen en deontologie
III.B. Pedagogie – didactiek en methodiek
2. Het individueel lesgeven (10 uren)
Lesgever: Alberto Paganini
Inhoud
Inzicht in de individuele grenzen, noden, wensen, motivatie, doelen
Opstellen van een ‘diagnose’.
Opstellen van middelen om balans te herscheppen (yogapraktijk, bewustwording, dagelijks leven, voeding)
Inzicht in balans en disbalans op de verschillende niveaus:
Fysiek: wervelkolom, spieren, gewrichten, organen
Energetisch: chakra’s, nadi’s, marma punten, energiewegen
Emotioneel: emotionele disbalans en natuurlijke evenwicht
Mentaal: Werken met het tegengestelde (YS II,33) en versterking van het bewustzijn van de Yama’s en Niyama’s
Spiritueel: Harmonie met het Zelf en de innerlijke waarheid
Zoeken en kiezen van wegen om op de verschillende niveau’s te werken, rekening houdend met het bewustzijnsniveau en de levensstijl.
Bronnen:
Zie bronnen in Asana, Pranayama, Bandha en Mudra
Cursusmateriaal van de school: vooral de Index met de uitwerkingen van de Asana’s op de verschillende niveaus.
Mukunda Stiles, Yoga Therapie voor lichaam en geest, Altamira 2000
Mukunda Stiles, Yoga en Ayurveda, Lotus Press 2007
Dr. David Frawley Dr.Subhash Ranade Dr.Avinash Lele, Ayurveda and marma therapy, 2003
Dr. David Frawley Sandra Summerfield Kozak, Yoga for your type, Lotus 2009
Vasant D. Lad Anisha Durve, Marma Points of A. Energy Pathways for healing, 2008